Θρύλοι του Δωδεκαήμερου-Καλικάντζαροι

Φίλοι μου καλησπέρα σας και Καλή Χρονιά. Σήμερα παραμονή των Φώτων. Τελειώνει το Δωδεκαήμερο (το διαστημα από τις 25 Δεκεμβρίου μέχρι 5 Ιανουαρίου). Η παράδοση θέλει όλο αυτό το διάστημα, καθε νύχτα, να κυκλοφορούν στους δρόμους και στα σπιτικά οι Καλικάντζαροι, οι αλλιώς παγανά, κολιοντζήδες και διάφορα άλλα ονόματα. Ο λαός τους θέλει να είναι μαύρα μικρά ξωτικά, άλλοτε με μορφή ανθρώπου, άλλοτε μορφή ζώου μα πάντα με ουρά σαν του διαβόλου, που συνεχώς χοροπηδάνε και κάνουν σκανταλιές.

Πιστεύω θυμάστε εκείνο το μάθημα που είχαμε στα Νεοελληνικά κείμενα για το δένδρο της Γής και τους Καλικάντζαρους. Υπάρχει - έλεγε το βιβλίο- κάτω από την γή ένα πελώριο δένδρο που την στηρίζει. Οι καλικάντζαροι που ζουν στον κάτω κόσμο ζηλεύουν τον επάνω και θέλουν να τον καταστρέψουν. Γι'΄αυτό με τσεκούρια και πριόνια, προσπαθούν όλο τον χρόνο να κόψουν το δέντρο που κρατάει την γή. Παραμονή Χριστουγέννων όμως, και ενω κοντεύουν να τελειώσουν το κόψιμο του δέντρου, ανεβαίνουν στην γή για να γλεντήσουν, να φάνε γλυκά και να πειράξουν τους ανθρώπους.

΄Ετσι γυρίζουν στους δρόμους, ανεβαίνουν σε κεραμίδια, μπαίνουν από καμινάδες στα σπίτια που οι νοικοκυραίοι ξέχασαν να θυμιατίσουν. Γι' αυτό σε πολλά χωριά εκείνες τις ημέρες βουλώνουν τις καμινάδες με πανιά ή καίνε λιβάνι τοποθετώντας το θυμιατό στο τζάκι, επειδή οι καλικάντζαροι δεν αντέχουν την μυρωδιά.
Ανήμερα των φώτων, επιστρέφουν πάλι κάτω από την γή και βρίσκουν το δέντρο πάλι άθικτο. Ξεκινούν λοιπόν το κόψιμο μέχρι τα επόμενα Χριστούγεννα!!!

Λένε πως η αρχή των μύθων αυτών βρίσκεται στα πολύ παλιά χρόνια. Οι αρχαίοι πρόγονοί μας πίστευαν ότι οι ψυχές όταν έβρισκαν την πόρτα του ΄Αδη ανοιχτή, ανέβαιναν στον επάνω κόσμο και τριγύριζαν παντού. Οι βυζαντινοί πάλι, γιόρταζαν το Δωδεκαήμερο με τραγούδια και μασκαρέματα. Με κρυμένα πρόσωπα και ντυμένοι παράξενα, έμπαιναν στα ξένα σπίτια με κάθε τρόπο και αναστάτωναν τους ανθρώπους. Ζητούσαν φαγητά και γλυκά, και οι άνθρωποι για να γλυτώσουν απ' αυτούς κλειδαμπαρωνόντουσαν μέσα στα σπίτια.
Οι μασκαράδες όμως έβρισκαν τρόπο και τρύπωναν, ακόμα και από τις καμινάδες. Αυτό γινόταν δώδεκα μέρες μέχρι την παραμονή των Φώτων. Με τον Μεγάλο Αγιασμό τα πάντα σταματούσαν.
Με την πάροδο του χρόνου όλα αυτά τα παράξενα φερσίματα και ο φόβος των ανθρώπων, δημιούργησαν αυτά τα μικρά, παράξενα πλασματάκια που τα ονόμασαν καλικάντζαρους και τους αποδίδουν κάθε ζημιά και κακοτυχία αυτών των ημερών.
Η μακαρίτισα η πεθερά μου παραμονή των Φώτων ξεσήκωνε όλο το σπίτι για να καθαρίσει λέγοντας " σήμερα περνά ο παπάς με την αγιαστούρα του και με την μαγκούρα του, σήμερα φεύγουν οι καλικάντζαροι". Είχαν πρόβατα και ο πεθερός μου υποστήριζε ότι τις νύχτες αυτές τα πρόβατα ήταν πολύ ανήσυχα. "Τα ενοχλούν τα παγανά" έλεγε. ΄Ετσι έλεγαν έτσι σας λέω.
Πάντως για καλό και για κακό, ρίξτε ένα σκουπισματάκι αύριο. Για να φύγουν τα ξωτικά καλέ! Χρόνια Πολλά.